Ertuğrul Gazi

Ertuğrul Gazi; Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminden hemen hemen herkesin bildiği, ismi tarihe silinmez harflerle kazınmış bir Türk büyüğüdür. İsminin sonsuza kadar tarihe kazınmasında; oğlu Osman Gazi'nin de büyük rolü olmasına rağmen Ertuğrul Gazi; Kayı Boyu'nun bugün Osmanlı Devleti'nin kurulduğu kabul edilen topraklara gelmesinde ve oraları elde edinceye kadar emrinde bulunan insanların her türlü tehlikeden sağ çıkmasına büyük katkılara sahiptir. Ayrıca; Osman Gazi'nin, devletin başına geçmeden önce devlet yönetme adına çoğu konuyu, devlet yönetme dışında da hayata dair bilgeliğini bizzat babası Ertuğrul Gazi'den öğrendiği muhakkaktır. Fakat; kendi merakından dolayı araştırma yapmayan veya vakti olmayan, sadece lise tarih kitaplarında yazanlarla yetinmek zorunda kalanlar özellikle bileceklerdir ki; kuruluş dönemi Osmanlı Devleti'nde Osman Gazi devletin kurucusu kabul edilmesi dolayısıyla uzunca anlatılırken; Ertuğrul Gazi hakkında sadece Osman Gazi'nin babası olduğunun söylenmesiyle yetinilmektedir. Türk tarihindeki böyle bir kişiliğin birçok yönden es geçilmesi sebebiyle, aşağıda elden geldiğince detaylı ve akademik bir şekilde Ertuğrul Gazi'nin hayatı anlatılmaya çalışılmıştır.

Söz konusu zaman diliminin 13. Yüzyıl gibi epey eski bir tarih olması sebebiyle; Ertuğrul Gazi'nin doğum tarihi tam olarak bilinmemektedir. Aynı şekilde doğum yerine dair de çok farklı görüşler vardır. Fakat; oğlu Osman Gazi'nin yetişkinlik çağında Söğüt'te bulunmasından geriye doğru tahmini bir istikamet izlenecek olursa, Ertuğrul Gazi'nin İç Anadolu'da veya Doğu Anadolu'nun batı kısımlarında doğmuş olma ihtimali yüksektir. Fakat burada; Ertuğrul Gazi'ye bağlı boyun Türkistan'dan Anadolu'ya direkt olarak geldiğine dair görüşlerin de bulunduğunu belirtmek gereklidir. Yine 1299 yılından geriye doğru gidilecek olursa; Ertuğrul Gazi çok yüksek ihtimalle 13. Yüzyılın ilk çeyreğinde dünyaya gelmiştir.

Tahmin edileceği üzere Ertuğrul Gazi'nin çocukluk, delikanlılık ve gençlik çağlarına dair de çok fazla veri yoktur. Fakat o dönemde Anadolu'nun içinde bulunduğu siyasi yapı ve o dönemki Türk yaşantısı düşünülecek olursa; diğer her çocuk gibi Ertuğrul Gazi'nin çocukluğu da göçebe bir hayatın gerekleri doğrultusunda; göçlerle, akınlarla geçmiştir.

Kayı Boyu'nun Anadolu'da Söğüt'e gelişinden önceki yaşantısına dair hemen hemen kesin bir bilgi vardır ki; Ertuğrul Gazi veya onun babasının önderliğindeki boyun, bir dönem Ankara-Eskişehir cıvarında yaşamış olduğudur. Bu bilginin kesin olarak elde edilebilmesinin başlıca sebebi de Kayı Boyu'nun o dönemdeki iç politika gereği bir uç beyliği olması ve düşmanlara karşı yapılan akınlarda Anadolu Selçuklu Devleti'nin yanında yer almasıdır. Bilindiği gibi; Büyük Selçukluların Anadolu'ya gelişiyle başlayan bu tarih, Katvan Savaşı sonucu Büyük Selçuklu Devleti'nin parçalanması ve Anadolu topraklarındaki kısmında Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurulmasıyla devam etmiştir. Anadolu Selçuklu Devleti de komşularına karşı daha güvenli olabilmek ve gerektiğinde daha hızlı askeri harekatlarda bulunabilmek için, sınır boylarında uç beylikleri oluşturulması yoluna gitmiştir. Özellikle 1. Alaeddin Keykubad döneminde daha çok başvurulan bu yöntemle hem merkezin askeri gücü garantiye alınmakta hem de uç beylerine insanlarını rahatça yaşatmalarını sağlayacak topraklar elde etmelerini sağlamaktaydı. İşte atalarından bu yana Ertuğrul Gazi de bu uç beylerinden biriydi.

Daha çok kabul gören görüşe göre; bugünkü Ankara-Eskişehir cıvarına yerleşmiş olan Kayı Boyu; Ertuğrul Gazi'nin yönetiminde olduğu bir dönemde, Anadolu Selçuklularının Bizans İmparatorluğu'na karşı savunulmasında büyük rol oynamıştır. Öyle ki; Ertuğrul Gazi; sınır boyunda bir beylik elde edebileceğini kestirerek, Karacahisar kuşatmasında ve irili ufaklı birçok Bizans mücadelesinde, Anadolu Selçuklu hükümdarı 1. Alaeddin Keykubad'ın en önemli akıncılarından biri olmuştur. Ayrıca yer aldığı bu kuşatmalarda Ertuğrul Gazi; Kayı Boyu'nun diğer akıncılarıyla birlikte çok yararlı görevlerde bulunmuştur. Bu fedakârlıkları üzerine Ertuğrul Gazi; Anadolu Selçuklu hükümdarı 1. Alaeddin Keykubad tarafından bugünkü Söğüt-Domaniç cıvarındaki topraklar ile ödüllendirilmiştir. O dönemin hayat tarzı gereği Kayı Boyu; Söğüt'ü kışlak, Domaniç'i de yaylak olarak kullanarak göçebe yaşantısına devam etmiştir.

Ertuğrul Gazi ölene kadar burada yaşamıştır. Ertuğrul Gazi ve Kayı Boyu'nun buraya yerleşmesinden sonra ise 1299'da Osman Gazi ile beraber; gelecek 600 yıl boyunca üç kıtaya hükmedecek bir imparatorluğun temelleri atılmıştır.