IV. Murad Dönemi Siyasi Olaylar

Sebebi: Şah Abbas'ın Şiilik propagandası yapması ve 1624'te Bağdat'ı işgal etmesi.

Sultan Dördüncü Murad tahta geçtiğinde ülkede siyasi ve ekonomik sorunlar çok ağırlaşmış, Anadolu'da ve Rumeli'de isyancılar etkin duruma geçmişti. Bu dönemde Bağdat valisi Yusuf Paşa idi. Ancak bu bölgenin idaresi zenginliği ile ünlü Subaşı Bekir'in elindeydi. İdareyi zorla ele geçirmeye çalışan Subaşı Bekir ve Abaza Mehmed Paşa ayaklandı. Vali olmak istediğini bildiren Bekir Subaşı'ya Osmanlı Devleti vali olduğuna ilişkin emirnameyi gönderdi. Safevi Devletinden de daha önce yardım isteyen Bekir Subaşı, Osmanlı Devleti tarafından vali atanınca kendisine yardım etmek amacıyla çağırdığı İran askerlerini kovdu. Bu durumdan yararlanmaya çalışan Şah Abbas Bağdat'ı işgal etti. (1624)

17 yıl sürecek savaş başladığında Sultan Dördüncü Murad daha çocuk yaşlardaydı. Bu sebeple savaşın ilk yıllarında İran büyük başarılar elde etti. Sultan Dördüncü Murad, ilerleyen yıllarda iç isyanları nispeten kontrol altına aldı ve saray içinde düzenlemeler yaptı. İran meselesine de büyük önem veriyordu.

Şah I. Abbas'ın 1623'te Bağdat'ı ele geçirmesiyle Osmanlı-İran savaşları yeniden başladı. İran ile başlayan savaşlar ilk zamanlar iyi yürütülemedi. Musul ve Kerkük, İranlıların eline geçti. Fakat buralar, daha sonra geri alındı.

REVAN SEFERİ (1635) IV. Murat'ın ilk seferidir.

1) İran'ın Osmanlı topraklarına saldırması ve IV. Murat'ın Anadolu'yu eşkıyalardan temizlemek istemesi.

2) IV. Murat, İran karşısında uğranılan başarısızlıklara ve İran'ın saldırgan tutumuna son vermek için, kendisi sefere çıkmaya karar verdi.

Erzurum ve Kars yoluyla Kafkasya'ya ulaşan IV. Murat, askerî yönden önemi büyük olan Revan'ı kuşattı. Revan Kalesi alındı (1635). Daha sonra Tebriz'e girildi. Kış mevsiminin yaklaşması üzerine IV. Murat, İstanbul'a geri döndü.

Kısaca Sonucu: Revan, Ahıska ve Tebriz alındı.

1) Osmanlı ordusunun geri dönmesinden sonra, İranlılar, Revan'ı geri alması.

2) IV. Murat İran sorununa kesin bir çözüm bulmak istemesi.

3) İran'ın Revan'ı geri alması.

Şah I. Safi, Revan'ı geri almasına rağmen, İstanbul'a elçi göndererek barış istedi. IV. Murat, elçiyi kabul etmedi. Yeniden sefere çıkan IV. Murat, Halep ve Musul üzerinden Bağdat'a ulaştı ve kenti ele geçirdi (1638).

Kısaca Sefer: Sefer sırasında Anadolu'daki asiler ve eşkıyalar temizlendi. Bağdat alındı. NOT: IV. Murat bu seferde devlet adamları ve askerler üzerinde otorite kurmak için hata yapanları şiddetle cezalandırmıştır.

1-Azerbaycan ve Revan, İran'a bırakıldı.

2-Bağdat, Musul ve Diyarbakır Osmanlılara kaldı.

3-Zağros Dağları iki devlet arasında sınır olacak.

1) bu antlaşma ile bugünkü Türkiye-İran sınırı büyük ölçüde belirlenmiştir.

2) Azerbaycan Türkleri ile Anadolu Türkleri arasındaki bağ koptu.

3) Duraklama Devri İran savaşları sona erdi.

Rus Kazaklarının Karadeniz'de Türk sahillerine ve Rumeli'de Tuna kıyılarına saldırıları, Osmanlı-Lehistan ilişkilerinin bozulmasına neden oldu. Kırım kuvvetlerinin Rus Kazaklarının üzerine akın yapması kararlaştırıldı. Ancak, bu sırada İran ile ilişkilerin bozulması nedeniyle Kırın kuvvetlerinin İran'a gönderilmesi yüzünden Lehistan seferi gerçekleştirilemedi.

1630'da Özi Beylerbeyi Mustafa Paşa, Lehistan ile bir antlaşma yaptı. Ancak, barış dönemi uzun sürmedi. İki ülke arasındaki ilişkilerin bozulması sonucu, Osmanlı kuvvetleri Lehistan'a girdi. Osmanlı kuvvetlerinin Lehistan'a girmesi üzerine, İstanbul'a gelen Leh elçisi, IV. Murat tarafından kabul edildi. Ancak anlaşma sağlanamadı. Bunun üzerine IV Murat, sefere çıkmaya karar verdi (1634). Lehistan, işin ciddiyetini anlayınca, öne sürülen anlaşma koşullarını kabul etti.

1-Lehistan, Rus Kazaklarının Osmanlı topraklarına saldırılarını önleyecek.

2-esirler karşılıklı olarak değiştirilecek.

3-iki ülke arasında ticaret özendirilecekti.