Menü Forumlar Popüler İçerikler Arama
Lale Devri

Lale Devri

Lale Devri; birçok açıdan Osmanlı Devleti'nin en önemli ve en incelenmeye değer dönemlerinden biridir. Avusturya ile 1718'de imzalanan Pasarofça Antlaşması ile başlar; 1730 Patrona Halil İsyanı ile sona erer. Dönemin padişahı 3. Ahmet, sadrazamı ise Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'dır. Genel kültürde; zevk ve sefa devri olarak da bilinir.

Özellikle tüm dünyada bir akım haline gelecek olan halk, adalet, eşitlik, hürriyet gibi kavramların tam öncesine denk gelmesi sebebiyle, Türk tarihinde sarayla halk arasında ilk kopuklukların başlaması ve halk ayaklanmalarının öncüsü niteliğindedir. Bilindiği gibi Lale Devri'nden kısa bir süre sonra; 1789'da Fransız İhtilali gerçekleşmiştir. Fakat; Fransız İhtilali ve daha birçok ayaklanma öncesinde, bu ayaklanmaya sebebiyet verecek olayların gerçekleştiği ve uzun yıllar alan bir süreç vardır. İşte; Lale Devri tam olarak bu sürecin içerisindedir ve sarayla Anadolu insanı arasındaki kopukluğun doruklara ulaştığı bir dönemdir. Bu yüzden; Lale Devri'ni sadece başlangıç ve bitiş tarihlerine, dönemin padişahına, sadrazamına, ayaklanmayı çıkaranlara değinerek basit bir siyasi olaymış gibi incelemektense; elden geldiğince işin sosyolojik ve ekonomik yönlerine eğilmek daha mantıklı olacaktır.

Lale Devri'nde meydana gelen yenilikler nelerdir?


Üzerinde fazla düşünülmeden kabaca zevk ve sefa devri olarak anılsa da Lale Devri; Türk tarihinde birçok yeniliğin ve atılımın gerçekleştiği bir dönemdir. Fakat tabi ki bu durum; olaya sadece bilimsel, kültürel ve sanatsal yönden bakıldığında geçerlidir. Eğer adalet, ekonomi, vs. Unsurlar da kapsama alınırsa; pek de iç açıcı olmayan bir durumla karşılaşılır.

Lale Devri'nde yapılan başlıca yenilikler incelenecek olursa; bunların daha çok endüstriyel, bilimsel ve sanatsal alanda olduğu görülür. Örneğin; herkesin bildiği bir olay olan matbaanın Türkiye'ye gelişi; Lale Devri'nde gerçekleşmiştir. İbrahim Müteferrika ve Sait Efendi; uzun uğraşlar sonucu İstanbul'da ilk matbaayı kurmayı başarmışlar; böylece hattatlıktan seri basım yöntemine geçilmeye başlanmıştır. Bu durum; bilginin daha hızlı ve daha kolay yayılabilmesi açısından iyi olsa da sadece İstanbul'da binlerce hattat bulunduğu düşünülürse, Lale Devri'nin sosyal yapısı açısından pek de iyi olmamıştır.

Lale Devri'nde tabi ki hiçbir kötü yönü bulunmayan yenilikler de vardır. Bunların en büyükleri; çiçek aşısının getirilmiş olması, yeniçeriler arasından tulumbacılar denilen bir itfaiye birliğinin oluşturulması ve birçok yeni fabrikanın açılmasıdır. Bunlar gibi yenilikler; hastalık oranının azalması, yerli üretimin artarak dışa bağımlılığın azalması, istihdam sağlanması, doğal afetlere karşı daha etkili imkânların bulunması gibi birçok avantaj sağlamıştır. Ayrıca; Avrupa'nın birçok ülkesinde eski ön yargılardan tamamen bağımsız olarak elçiliklerin açılması, Avrupa toplum yapısını, devlet yönetimini vsç her yönünü yakından tanıma imkânı sunumuş, sonraki padişahların ıslahatlarında daha cesur davranabilmelerine zemin hazırlamıştır. Bütün bunların yanı sıra; Lale Devri'nde kendini ifade etme fırsatı bulan sanatçılar da Osmanlı Devleti'ne kültürel alanda epey ivme kazandırmıştır.

Lale Devri'nin sona ermesinin başlıca sebepleri nelerdir?


Yukarıda da bahsedildiği gibi Lale Devri'nin en göze batan sebebi saray ile halk arasında büyük bir kopukluk ve adaletsizliğin baş göstermesidir. Bu kopukluğun sebeplerine inilecek olursa; olayın neredeyse tamamen sosyal adalet ve ekonomik boyutlarda gerçekleştiğini görürüz. Çünkü Lale Devri'nde herhangi bir siyasi grubun padişaha karşı ayaklanması söz konusu değildir ya da herhangi bir etnik, dini, mezhepsel bir olay da baş göstermemiştir. Böylesi sanatsal, kültürel etkinliklerle geçen bir dönemin son derece sert bir isyanla sona ermesi, tamamen ekonomik ve iktisadi sebeplere dayanmaktadır. Lale Devri'nde daha önce hiç olmadığı kadar kültürel ve sanatsal etkinliklerin olduğu; düşünebilen, dönemin aydını olarak nitelendirilebilecek kişilerin daha önce hiç olmayacak kadar eserlerini sunma imkânı bulduğu doğrudur. Fakat; buraya harcanan devasa bütçenin yanında, halkın durumu gittikçe kötüleştiğinden ve insanlar kendi durumları kötüleştikçe sarayın durumunun tam tersi yönde; gittikçe daha da iyileştiğin görebildiğinden; bir isyanın çıkması kaçınılmaz olmuştur.

Burada kültürel ve sanatsal etkinliklerin anlamsız olduğu, tüm bütçenin temel ihtiyaçlara ayrılması gerektiği gibi bir sonuç çıkarılmamalıdır. Lale Devri ve Patrona Halil İsyanı; sadece her şeyden önce insanın temel ihtiyaçlarını karşılabileyecek durumda olması gerektiğinin ve insanların karnı doymadıkça kültürel-sanatsal yönden gelişemeyeceklerinin tarihte bulunan eşsiz bir örneğidir. Örneğin; Avrupa'da meydana gelen Rönesans ve Reform süreçlerine bakılırsa; daha öncesinde meydana gelen coğrafi keşifler sayesinde insanların yeni para kazanma yolları buldukları görülür. Bu sayede refah seviyesi yükselen; karın tokluğunu garanti altına alan insanlar; kendilerini kültür-sanat alanında geliştirme fırsatı buldukları için Rönesans ve Reform meydana gelmiştir. Lale Devri'nde ise bu doğal süreç takip edilmeden; direkt olarak sanata yönelinmesi sebebiyle; halkın uyum sağlayabileceği bir akım meydana gelememiştir.

Bu sebeplerden dolayı halkta aşamalar şeklinde biriken öfke; sonunda bir olayla patlak vermiştir. Zaten padişahın ve etrafındakilerin devletin parasını zevk için, kendi keyifleri için boş yere savurduğunu düşünen halk; bir de üzerine İran sınırında bazı kalelerin ve toprakların para karşılığı satıldığına ve bu paraların da zevk için kullanıldığına dair bir dedikodunun yayılması üzerine ilk ayaklanma belirtilerini göstermiştir. Bu ayaklanma fazla etkili olmasa da Lale Devri'nin sona ereceğinin habercisi niteliğindedir. Çünkü dönemin padişahı 3. Ahmet; halkın kültüre, sanata ve bilime çok fazla bütçe ayrıldığını düşündüğünü fark etmiş ve halkın duymak istediği haberler yayılması gerektiğine karar vermiştir. Fakat burada da işler planlandığı gibi gitmemiştir. Çünkü; 3. Ahmet ve saray yönetimi; İran üzerine bir sefere çıkılacağı haberini yaymış; göstermelik olarak bir sefer düzenlenmiş, fakat akşam vakti padişah gizlice kayıkla saraya dönmüştür. Bunun fark edilmesi sonucu da kibrit çakılmış, her yere dökülmüş olan benzinin alev alması kaçınılmaz olmuştur. 1730 yılında Patrona Halil adlı bir yeniçeri önderliğinde halk ayaklanmış; 3. Ahmet tahttan indirilerek yerine 1. Mahmut geçirilmiş ve Lale Devri sona ermiştir.
Son Güncelleme : 20.01.2024 12:54:34
Lale Devri ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz.
Facebook Twitter Pinterest whatsapp
Lale Devri Yorumları
şifre

2 Yorum Yapılmış "Lale Devri"
Lale Devri ile ilgili geniş çaplı bir araştırma yapıyorum. Lale Devrinin başlama ve sona erme yılları nedir? Lale Devrinin padişahı kimdir? Lale Devrinde meydana gelen yenilikler nelerdir? Lale Devrinin sona ermesinin sebepleri nelerdir? Lale Devrinde hangi ayaklanma olmuştur? Lale Devri genel olarak hangi devir olarak bilinir? Detaylı bilgi verir misiniz?
Selena . 07.10.2018 13:41:07
CEVAP YAZ
Proje hazırlamam gerek ve daha uzun detaylı olması gerekiyor
Zehra . 11.04.2022 11:42:20
CEVAP YAZ
1. Mehmed
1. Mehmed
Osmanlı padişahlarının beşincisi.Saltanatı: 1413-1421.Babası: Yıldırım Bayezid- Annesi: Devlet Hatun.Doğumu: 1379 Vefatı: 26 Mayıs 1421 Osmanlı Devleti'nin ikinci kurucusu. Babası Sultan Yıldırım Bayezid Han, annesi Germiyanoğlu Süleyman Şah'ın kızı ...
Fetret Devri
Fetret Devri
Fetret devri, Yıldırım Beyazıt'ın 1402 yılında Ankara Savaşında Timur' esir düşmesiyle, altı oğlundan dördünün yaptığı taht kavgalarıyla geçen 1402-1413 yılları arasındaki döneme verilen addır. Bu döneme Bunalım Devri ya da Fasıla-i Saltanat adı da v...
Yıldırım Beyazıt Dönemi Fetihler
Yıldırım Beyazıt Dönemi Fetihler
Yıldırım Beyazıt'ın Anadolu SiyasetiI. Murad'ın vefatı Anadolu'da karışıklıklara sebep oldu Karamanlıların desteği ile beylikler tekrar egemenliklerini güçlendirmeye başladılar.Beyazıt ilk önce bunlara yeteri tepkiyi gösteremedi. Yaklaşık bir sene oy...
Yıldırım Beyazıt
Yıldırım Beyazıt
Yıldırım Beyazıt, Osmanlı İmparatorluğunun 4. Padişahı ve Sultan I. Murat'ın oğludur. Annesi ise I. Murat'ın baş cariyelerinden Gülçiçek Hatundur. Yıldırım Beyazıt 1360 yılında doğmuş ve lala eğitimini Kütahya da almıştır. Dönemin büyük alimlerinden ...
1.Murat Dönemi Yapılan Yenilikler
1.Murat Dönemi Yapılan Yenilikler
İlk kez Acemioğlanlar Ocağı, Yeniçeri Ocağı, Topçu Ocağı kuruldu.İlk kez Pençik Sistemi uygulandı.Rumeli Beylerbeyliği kuruldu.İlk kez Tımar Sistemi uygulandı ve Tımarlı Sipahiler oluşturuldu.İlk kez Kazaskerlik ve Defterdarlık makamı kuruldu.İlk kez...
1.Murat Dönemi Fetihler
1.Murat Dönemi Fetihler
Sultan Murad Hüdavendigar'ın bütün hayatı sınır boylarında ve savaş meydanlarında geçti. Rumeli'den Anadolu'ya, Anadolu'dan Rumeli'ye durmadan dinlenmeden seferler yapan Sultan Murad Hüdavendigar, bizzat katıldığı 37 savaşın hepsini kazandı.-1360 yıl...
Orhan Gazi Döneminde Yapılan Yenilikleri
Orhan Gazi Döneminde Yapılan Yenilikleri
Orhan Gazi Osmanlı Beyliği'ni yeni yasalar ve düzenlemeler sayesinde devlet yapmıştır. Sultan unvanı ilk kez Orhan Gazi zamanında kullanılmıştır.İlk kez vezirlik teşkilatı kurulmuştur. Osmanlı'da ilk vezir Alaeddin Paşa'dır. İlk medrese İznik'te kuru...
Orhan Gazi Dönemi Fetihler
Orhan Gazi Dönemi Fetihler
Orhan Bey'in beylik yıllarının ilk dönemi Anadolu'da fetihlerle geçmiştir. Beyliği sırasında bütün diğer Anadolu beylikleri gibi İran'da kurulu İlhanlıları metbu sayıp yıllık vergi ödemekte devam etmiştir. Diğer yandan da Bizans topraklarına yönelik ...
1. Murat
1. Murat
1. Murat: Diğer isimleri ile; Murat Hüdavendigar veya Gazi Hünkar, 1326 yılında doğmuş olan 1 Murat, Orhan Gazi ile Nilüfer Hatun'un oğullarıdır. Babasından aldığı Yüz bin metre karelik Osmanlı Toprağını beş yüz bin metre kareye çıkarmış başarılı bir...
Orhan Gazi
Orhan Gazi
Orhan Gazi: Osmanlı Beyliğinin kurucusu Osman Gazi'nin oğlu ve Osmanlı İmparatorluğunun ikinci padişahıdır. 1281 yılında Söğüt'te dünyaya gelmiştir. 1324 yılında babası Osman Gazi vefat edince Beyliğin başına geçmiş ve 1362 yılında vefat edene kadar ...
Osman Bey
Osman Bey
Osman Bey: Namı değer Osman Gazi. 1258 yılında Söğüt'te doğdu.1299 yılında Selçuklu Devletinden ayrılarak Osmanlı Beyliğini kurdu ve ismi asırlar boyu hükümdarlığın adı oldu. Babası Ertuğrul Gazi annesi Hayme Hatun'dur.Çocukluğu, gençliği ve aldığı e...
Osmanlı Devletinde Kültür ve Medeniyet
Osmanlı Devletinde Kültür ve Medeniyet
DEVLET ANLAYIŞIOsmanlı Devleti'nde, I. Murat döneminde ‘'Devlet, hükümdar ve oğullarının ortak malıdır. ' anlayışı benimsenmiştir. Fatih döneminde, devletin bütünlüğünün korunması için kardeş katline izin verilmiştir. Bu kanunname ile Osmanlı Devleti...

 

3. Murad Dönemi Fetihler
3. Murat
2. Selim Dönemi Yapılan Fetihler
2. Selim
Kanunî Sultan Süleyman Dönemi Fetihler
Kanuni Sultan Süleyman
1. Selim Dönemi Yenilikleri
1. Selim Dönemi Fetihler
Yavuz Sultan Selim
II.Beyazid Dönemi Fetihler
2. Beyazıt
Fatih Sultan Mehmed Dönemi Yenilikler
Fatih Sultan Mehmed Dönemi Fetihler
Fatih Sultan Mehmet
2. Murat Dönemi Yapılan Yenilikler
II.Murat Dönemi Yapılan Fetihler
2. Murat
I.Mehmed Dönemi Fetihler
1. Mehmed
Fetret Devri
Yıldırım Beyazıt Dönemi Fetihler
Yıldırım Beyazıt
1.Murat Dönemi Yapılan Yenilikler
1.Murat Dönemi Fetihler
Orhan Gazi Döneminde Yapılan Yenilikleri
Orhan Gazi Dönemi Fetihler
1. Murat
Orhan Gazi
Osman Bey
Osmanlı Devletinde Kültür ve Medeniyet
Popüler İçerik
Fatih Sultan Mehmed Dönemi Yenilikler
Fatih Sultan Mehmed Dönemi Yenilikler
Fatih, askeri başarılarla Osmanlı Devleti'ni büyük bir imparatorluğa dönüştürdü. Bilime, tarihe ve felsefeye özel ilgi gösterdi. Türkçe'den başka Arap...
Fatih Sultan Mehmed Dönemi Fetihler
Fatih Sultan Mehmed Dönemi Fetihler
Fatih Sultan Mehmet(Mehmed), 30 Mart 1432'de, o dönemde Osmanlı Devleti’nin başkenti olan Edirne'de doğdu. 6.Osmanlı padişahı olanII. Murad’ın Hüma Ha...
Fatih Sultan Mehmet
Fatih Sultan Mehmet
Fatih Sultan Mehmet: İkinci Mehmet olarak ta bilinir. 1432 yılında dünyaya gelmiş, babası 2. Murat, Annesi Hüma Hatun'dur. Osmanlı Padişahlarının yedi...
2. Murat Dönemi Yapılan Yenilikler
2. Murat Dönemi Yapılan Yenilikler
Sultan İkinci Murad, soyunun Kayı boyuna mensubiyetini göstermek için, sikkelerine, Kayı boyuna ait iki ok ve bir yaydan müteşekkil damgayı koydurmuşt...
II.Murat Dönemi Yapılan Fetihler
II.Murat Dönemi Yapılan Fetihler
Aydın ve Menteşe beyliklerine son veren II. Murat, Karaman’la yeniden başlayan bir savaşa girdi, savaşı kazandı. 1425 tarihinde Venedik Sav...
2. Murat
2. Murat
2. Murat 1. Mehmed'in ve Emine Hatun'un oğlu olarak 1404 yılında Amasya'da doğmuş, altıncı Osmanlı padişahı olarak bilinir. Divan edebiyatında Muradi ...
I.Mehmed Dönemi Fetihler
I.Mehmed Dönemi Fetihler
Çelebi Mehmed Rumeli’ndeki olaylarla uğraşırken, Karamanoğlu yine harekete geçti. Germiyanoğlu Yakub Bey’in Mehmed Çelebi’ye itaatini bildirmesi üzeri...
Popüler İçerik Son Forum Konuları Yardım Sayfaları  
Orhan Gazi Dönemi Fetihler
1. Murat
Orhan Gazi
Osman Bey
Osmanlı Devletinde Kültür ve Medeniyet
Osman Bey ?
Hakkımızda
Gizlilik Politikası
Çerez (Cookie) Politikası
Güvenlik Politikası
Bizimle İletişime Geçin
Forumlar
Site Haritası
Feed
Son Forum Konuları
Osman Bey ?
Yardım Sayfaları
Hakkımızda
Gizlilik Politikası
Çerez (Cookie) Politikası
Güvenlik Politikası
Bizimle İletişime Geçin
Forumlar
Site Haritası
Feed
Sitede yer alan haber ve içeriklerin tüm hakları saklıdır ve buradaki bilgiler sadece bilgilendirme amaçlı olup, kullanımına, uygulanmasına, satın alınmasına, delil gösterilmesine veya tavsiye edilmesine aracılık etmez. Sitemizdeki bilgiler, hiç bir zaman kesin bilgi kaynağı olmayıp, kullanıcılar tarafından eklenmiştir veya yorumlanmıştır. Buradaki bilgiler sitemizin asıl görüşlerini içermeyebileceği gibi hiçbir taahhüt ve tavsiye yerine de geçmez.
Ocak - 2024