Osmanlı Devleti'nin kuruluşu, Anadolu Selçuklu Devleti'nin zayıflaması ve Moğol saldırıları sonucunda ortaya çıkan bir süreçtir. Anadolu Selçuklu Devleti, Malazgirt Savaşı'ndan sonra sınırların güvenliğini sağlamak amacıyla sınır bölgelerine Türkleri yerleştirmiş ve burada uç beylikleri oluşturmuştur. Anadolu Selçuklu Devleti, Köse Dağ Savaşı'nda (1243) Moğollara yenilerek zayıflamış ve ardından yıkılma sürecine girmiştir. Bu süreçte sınırda bulunan uç beylikleri bağımsızlıklarını ilan etmeye başlamışlardır. Osmanlı Beyliği de bu beyliklerden biridir. Oğuzların Bozok koluna mensup olan Osmanlı Beyliği, Anadolu Selçuklu hükümdarı I. Alaaddin Keykubad döneminde Ankara Karacadağ yakınlarına yerleşmişlerdir. Daha sonra Ertuğrul Gazi önderliğinde Osmanlı Beyliği, Bizans'ın elinde bulunan Söğüt ve Domaniç'i ele geçirerek buraya yerleşmiştir. Ertuğrul Gazi'nin ölümünden sonra devletin başına oğlu Osman Bey geçmiştir. Anadolu'da İlhanlı Devleti'nin ve Anadolu Selçuklu Devleti'nin gücünün azalmasını fırsat bilen Osman Bey, 1299 tarihinde bağımsızlığını ilan etmiştir.

Osman Bey, stratejik bir yol izleyerek kendisinden güçlü olan Anadolu Beylikleri ile mücadele etmek yerine eski gücünü kaybetmiş Bizans Devleti'ne karşı mücadele etmiştir. Bizans tekfurlarından Karacahisar'ı alan Osman Bey, İnegöl, Bilecik, Yarhisar ve Yenişehir'i de topraklarına katmıştır.

Orhan Bey, babasının ölümünden sonra başa geçti. Bursa'yı fethetti ve burayı başkent yaptı. İznik'in fethi için çalışmalar başlattı. Buna engel olmak isteyen Bizans krallığının kurduğu ordu, Maltepe (Palekonon) Savaşı'nda yenilgiye uğratıldı (1329). Bu savaş Bizans Devleti ile doğrudan yapıldı ve İznik başkent yapıldı. Bizans ile taht kavgasına giren Kantakuzenos'a yardım edildi. Bu yardımlar sayesinde Gelibolu'daki Çimpe Kalesi kazanıldı. Çimpe Kalesi alındıktan sonra Gelibolu'nun fethi için girişimlerde bulunuldu. Kazanılan Tekirdağ dolaylarına Anadolu'dan getirilen Türkler yerleştirildi. Bu sırada Karesi Beyliği'ne son verildi. Çimpe Kalesi'nin alınmasıyla birlikte Rumeli'ye geçiş yolu da açılmış oldu. Ayrıca Divan Teşkilatı kuruldu. Yaya ve Müsellem (atlı) askerlerden oluşan ilk düzenli ordu kuruldu. Böylece beylikten devlete geçiş sağlandı.

I. Murat döneminde Karamanlıların kışkırtması nedeniyle Ankara'yı idarelerine alan Ahiler'den Ankara geri alındı. Rumeli'de yapılan Sazlıdere Savaşı kazanıldı. Bu savaştan sonra Edirne fethedildi (1363). Edirne'nin fethine tepki olarak Papalık propaganda yaptı. Bunun sonucunda Haçlı Ordusu kuruldu ve Haçlılar Sırpsındığı Savaşı'nda yenilgiye uğratıldı (1364). Hamitoğulları Beyliği'nden toprak satın alındı. Anadolu'ya yönelen Osmanlılara Karamanlılar karşı çıktı. Osmanlı Devleti, yaptığı savaş ile Karamanlılara üstünlüklerini kabul ettirdi. Balkanlarda Osmanlı akıncı birliği Ploşnik Savaşı ile yenilgiye uğratıldı. Bundan yararlanan Sırplar, Osmanlı Devleti'ni Balkanlardan atmak için Haçlı Ordusu kurdular. I. Murat, kurulan bu Haçlı ordusunu I. Kosova Savaşı ile yenilgiye uğrattı (1389). Yapılan bu savaşın sonunda I. Murat bir Sırplı tarafından öldürüldü.

I. Bayezit, I. Murat'ın verdiği karar ile hükümdar oldu. Taht kavgasına gireceğini düşündüğü kardeşini öldürttü. Karamanlılar da dahil olmak üzere Batı Anadolu'da bulunan beyliklerin tamamına son verdi. Böylece büyük ölçüde siyasi birliği sağlamış oldu. İlk kez İstanbul kuşatıldı. İstanbul'u kuşatmasının ardından Batı Avrupa uluslarının katılımları ile büyük bir Haçlı Ordusu kuruldu. Yıldırım Bayezit, bu orduyu Niğbolu Savaşı ile yendi (1396). Karadeniz'den Bizans'a gelebilecek yardımları önlemek için Anadolu Hisarı (Güzelce Hisar) yaptırdı. Bu sırada Doğu Anadolu'da Timur tehlikesi ortaya çıktı. Bunun üzerine Bizans ile anlaşma yapılarak kuşatma kaldırıldı. Bu anlaşmaya göre;

Ankara Savaşı'ndan sonra Timur, Osmanlı Devleti topraklarını Yıldırım Bayezid'in oğulları arasında paylaştırmış ve bu şekilde taht kavgalarının çıkmasına sebep olmuştur. Timur'un taht kavgaları çıkarmasının sebebi Osmanlı Devleti'nin parçalanmasını sağlamaktı. Yaklaşık olarak 11 yıl süren taht kavgaları sırasında Osmanlı Devleti padişahsız kalmış, devlet dağılma tehlikesi geçirmiştir. Kardeşler arasında yaşanan bu mücadeleyi 1413 yılında Çelebi Mehmet kazanmış ve fetret devrine son vermiştir. Çelebi Mehmet tahta geçtikten sonra Anadolu siyasi birliğini sağlamak için mücadele etmiştir. Devlet otoritesini tekrar sağlamış, ölümünden sonra da yerine oğlu geçmiştir.

Bozulan devlet otoritesini tekrar sağlayarak sağlamlaştırdı. Böylece dağılmak üzere olan devleti dağılmaktan kurtardı. Bu çalışmalarından dolayı devletin ikinci kurucusu sayılır. Ege Denizi'nde Venediklilere ait adalardan Anadolu kıyılarına saldırılar oldu, bu nedenle Venediklilerle ilk deniz savaşı yapıldı. Osmanlı Devleti'nin deniz gücü zayıftı. Bu nedenle Osmanlı Devleti yenildi. Bizans'ın araya girmesi ile anlaşma yapıldı. Fetret dönemindeki siyasi ve sosyal sorunları gerekçe gösteren Şeyh Bedrettin isyan çıkardı. Rumeli'de çıkan bu isyan kısa sürede bastırıldı (1420). Timur'un Semerkand'a götürdüğü Mustafa Çelebi geri dönerek taht kavgasına girdi. Mücadeleyi kaybedince Bizans'a sığındı. Bu kişinin gerçek Mehmet Çelebi olmadığı iddia edildi. Bu nedenle de bu olaya 'Düzmece Mustafa Olayı' denmiştir.

Bizans Devleti, Mustafa Çelebi'nin başlattığı taht kavgasını desteklemiş ve II. Murat bu mücadeleyi kazanarak başa geçmiştir. Osmanlı Devleti'nin otoritesini sarsmak için Germiyan ve Karaman beyleri II. Murat'ın kardeşi Şehzade Mustafa'yı taht kavgasına sürüklediler. Bu mücadeleyi de II. Murat kazanmıştır. Osmanlı ordusu Balkanlarda Macarlar ile yaptıkları savaşı kaybetti. Bunun üzerine II. Murat barış istedi. Macarlar ile Edirne Segedin Anlaşması imzalandı (1444). Bu anlaşmaya göre;

II. Murat iktidarı küçük yaştaki II. Mehmet'e bıraktı. Ancak devlet adamları arasında sorunlar ortaya çıktı. Macarlar yapılan anlaşmayı bozdular. II. Murat yeniden padişahlığa geldi. Macarlar Varna Savaşı'nda yenilgiye uğratıldı (1444). II. Murat iktidarı tekrar bıraktı. Aynı sorunlar yinelenince tekrar başa geldi. Macarların yönetiminde bulunan Haçlı ordusunu II. Kosova Savaşı'nda yenilgiye uğrattı (1448). Balkanlı ulusu bir daha saldırı düzenlemedi. Bu şekilde Osmanlıların Balkanlara yerleşmesi kesinleşti.