20 Yüzyılda Osmanlı Devleti

20. Yüzyılda Osmanlı Devleti

20. yüzyılın başlarında Osmanlı Devleti, kötü gidişatını durdurmak ve birlik beraberliği sağlamak amacıyla birçok kurtuluş çaresine başvurmuşsa da, bu çabalar sonuçsuz kalmış ve Osmanlı Devleti'nin yıkılışı kaçınılmaz olmuştur. 19. yüzyılda yaşanan birçok değişim, 20. yüzyılın ilk yıllarında da etkisini göstermiştir. Bu etkiler sonucunda yaşanan olaylar, devletin kaderini belirlemiş ve Osmanlı'nın sonunu getirmiştir.

Trablusgarp Savaşı

Trablusgarp Savaşı, Osmanlı Devleti'nin 20. yüzyılın başında karşı karşıya kaldığı önemli çatışmalardan biridir. Savaşın sebepleri şunlardır:

İtalya'nın sömürgecilik yarışında geç kalması ve sanayisi için ham madde ve pazar arayışı,
Osmanlı Devleti'nin Trablusgarp'ı koruyabilecek durumda olmaması,
Trablusgarp'ın coğrafi konumu nedeniyle İtalya'ya yakın olması ve ticaret yolları üzerinde bulunması,
Trablusgarp'ın zengin petrol yataklarına sahip olması,
Balkan Savaşları'nın başlaması ile Osmanlı Devleti'nin İtalya ile Uşi Antlaşması'nı imzalaması (18 Ekim 1912),

Trablusgarp Savaşı'nın Sonuçları

Osmanlı Devleti, Kuzey Afrika'daki son toprağını da İtalyanlara bırakmış ve bu kıtadan tamamen çekilmiştir.
Rodos ve On İki Ada'yı ele geçiren İtalya, Ege Denizi'nde etkin bir güç haline gelmiştir.
Osmanlı Devleti, Balkan Savaşları'ndan mağlup çıktığı için İtalya'ya bıraktığı adaları geri alacak güce sahip değildi. Bu nedenle İtalya, adaları geri vermemiştir. On İki Ada, II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar İtalya'da kalmış, daha sonra Yunanistan'a bırakılmıştır.

Balkan Savaşları

Balkan Savaşları, Osmanlı Devleti'nin 20. yüzyılda karşı karşıya kaldığı diğer önemli çatışmalardandır. Bu savaşların sebepleri şu şekilde sıralanabilir:

Rusya'nın emellerine ulaşmak için Balkan Devletlerini Osmanlı Devleti'ne karşı kışkırtması,
Balkan Devletlerinin zayıflayan ve yıkılmakta olan Osmanlı Devleti'nin Balkanlar'daki topraklarını ele geçirmek istemeleri,
Balkanlarda Panslavizm politikasını takip eden Rusya'nın milliyetçilik fikirlerinden yararlanarak Balkan ulusları arasında uzlaşma sağlaması,
İngiltere'nin, Osmanlı Devleti'nin Almanya'ya yakınlaşmasından rahatsızlık duyması ve Reval görüşmeleri sonucunda Rusya'yı Osmanlı toprakları, boğazlar ve Balkan politikasında serbest bırakması,
Avrupalı devletlerin Balkan Devletlerini kendi politikalarına uygun oldukları için desteklemeleri,
Osmanlı Devleti'nin politik bölünmüşlük içinde olması ve askeri birliklerinin bir kısmını terhis etmiş olması.

I. Balkan Savaşı

Karadağlıların saldırısı ile I. Balkan Savaşı başlamıştır (8 Ekim 1912). Bu savaş sırasında Osmanlı Devleti'ne karşı Bulgaristan, Sırbistan, Yunanistan ve Karadağ arasında ittifak yapılmıştır. I. Balkan Savaşı'nda Osmanlı ordusunun düzensiz olması ve askerlerin bir kısmının terhis edilmesi gibi nedenlerden dolayı Osmanlı Devleti mağlup olmuştur.

I. Balkan Savaşı'nın Sonuçları

Osmanlı Devleti, Balkan topraklarından Edirne ve Kırklareli dahil olmak üzere çekilmiştir.
Midye-Enez hattının doğusundaki topraklar Osmanlı'nın elinden çıkmıştır.
I. Balkan Savaşı sırasında Arnavutluk bağımsızlığını ilan etmiştir (28 Kasım 1912).
İttihat ve Terakki Partisi, I. Balkan Savaşı'ndaki yenilgiden dolayı yıpranan Kamil Paşa Hükümeti'ni Babıali Baskını ile devirerek iktidarlığı eline geçirmiştir.
Bulgaristan, Ege Denizi'ne ulaşmıştır.
Bu savaştan sonra Osmanlıcılık fikrinin başarılı olamayacağı anlaşılmış, bunun yerine milliyetçilik fikri güçlenmiştir.
Balkanlarda Türk azınlığı sorunu çıkmış, Osmanlı Devleti'nin elinden çıkan Balkan topraklarından birçok Türk ve Müslüman Anadolu'ya göç etmek zorunda kalmıştır.

II. Balkan Savaşı

Londra Antlaşması'na göre en fazla toprağı alan Bulgaristan olmuştur. Bundan dolayı büyük bir Bulgaristan Devleti'nin ortaya çıkması ve topraklarını Ege Denizi'ne kadar genişletmesi, Yunanistan ve Sırbistan'ın tepkisine neden olmuştur. Sonuç olarak Osmanlı Devleti'nden alınan toprakların paylaşımı, Balkan ulusları arasında İkinci Balkan Savaşı'na neden olmuştur. Bu durumdan yararlanmak isteyen Osmanlı Devleti harekete geçerek Kurmay Yarbay Enver Bey komutasındaki Türk ordusu, Londra Antlaşması'nda belirtilen Midye-Enez sınırını geçerek Kırklareli ve Edirne'yi geri almıştır.

Birinci Dünya Savaşı

Birinci Dünya Savaşı, 20. yüzyılın en büyük ve en yıkıcı çatışmalarından biridir. Savaşın sebepleri şunlardır:

Fransız İhtilali'nin getirdiği ulusçuluk akımı ve sanayi inkılabının getirdiği sömürgecilik yarışı,
Devletler arasındaki ekonomik yarış,
Almanya ile İngiltere arasındaki ham madde ve pazar arayışı,
Fransa'nın Alsas-Loren kömür havzasını geri almak istemesi,
Sömürgecilik yarışına geç katılan İtalya'nın Akdeniz'de etkinliğini arttırmak ve yeni sömürge yerleri elde etmek istemesi,
Rusya'nın dünya ticaretinde pay sahibi olmak amacıyla sıcak denizlere ulaşmak ve Balkanlarda otoritesini arttırmak için Slav topluluklarını kendi iradesi altında birleştirmek istemesi,
Avusturya-Macaristan veliahdının Saraybosna'da bir Sırplı tarafından öldürülmesi,
Avusturya ile Rusya arasında Balkanlara egemen olma yarışı,
Almanya'nın Osmanlı topraklarındaki emellerine Rusya'nın engel olduğunu düşünmesi.

Osmanlı Devleti'nin Savaşa Girme Nedenleri

Devlet adamlarının savaşı Almanya'nın kazanacağını düşünmeleri,
19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında kaybedilen toprakların geri alınabileceğinin düşünülmesi,
İttihat ve Terakki Fırkası'nın Alman hayranlığı ve askeri ıslahatlardan Almanya'nın faydalanması,
Ege adalarının geri alınmak istenmesi,
Osmanlı'nın siyasi yalnızlıktan kurtulmak istemesi.

Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na Girmesi Sonuçları

Yeni cepheler açılmış ve savaş alanı genişlemiştir.
İngiltere, Kıbrıs'ı topraklarına kattığını açıklamıştır.
Osmanlı tek taraflı olarak kapitülasyonları kaldırmıştır.
Osmanlı birden fazla cephede savaşmak zorunda kalmıştır.
Osmanlı toprakları, yapılan gizli antlaşmalarla İtilaf devletleri arasında paylaşılmıştır.

I. Dünya Savaşı'nın Genel Sonuçları

Osmanlı, Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile Rus Çarlığı parçalanmıştır.
Dünya barışını korumak amacıyla Cemiyet-i Akvam kurulmuştur.
Sömürgeciliğin yerini manda yönetimi almıştır.
Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya, Litvanya, Macaristan ve Türkiye gibi yeni devletler kurulmuştur.
Sınırların çizilmesinde milliyetçilik ilkesine dikkat edilmesi azınlıklar sorununa neden olmuştur.
Cumhuriyet rejimi ağırlık kazanmıştır.
Ümmetçilik anlayışı son bulmuştur.
Osmanlı'nın yıkılması, Almanya, Avusturya-Macaristan ve Rusya'daki değişiklikler Orta Avrupa'da dengelerin bozulmasına ve otorite boşluğuna neden olmuştur.
Bu savaşta kimyasal silahlar, denizaltı ve tank kullanılmıştır.