Osmanlının Duraklama Dönemi: 1579-1699 yılları arasında ve Sokullu Mehmet Paşa'nın ölmesi ile başlayan dönemdir. Deneyimsiz kişilerin tahta geçmesi, merkezi yönetimin bozulması, devlet yönetiminde otoritenin bozulması, devlete olan güvenin azalması ve iç isyanların çıkması devletin duraklama dönemine girmesine sebep olmuştur. Bunların yanı sıra ekonominin bozulması, tımar sisteminin bozulması, nüfus artışının yarattığı sıkıntılar ve çağın gerisinde kalınması da bu dönemde yaşanan ve duraklamaya neden olan sebepler arasında bulunmaktadır.
Bu sebepler dışında coğrafi keşiflerden dolayı ticaret yollarının önem kaybetmesi, yeniçerilerin artması ile verilen ulufe miktarının artması da Osmanlı ekonomisini bozmuş ve bundan dolayı da duraklama dönemi hızlanmıştır.
Osmanlı Devleti'nin Genel Durumu: Kanuni döneminde Osmanlı Devleti, sınırlarını oldukça genişletmiş ve dünyanın güçlü devletlerinden biri haline gelmişti. Osmanlı Devleti bu durumu uzun bir süre devam ettirdi. Daha sonra egemenlik altına alınan ülkelerin sürekli denetim altında bulundurulması zorunluluğu; batıda Avusturya, doğuda İran ile yapılan savaşlar ve iç sorunlar Osmanlı Devleti'ni giderek zor bir duruma sokmuştur. 16. Yüzyıl sonu ve 17. Yüzyılda Osmanlı Devleti'nin giderek ilerleme gücü azalmaya başladı. Yapılan bazı fetihlere rağmen Osmanlı Devleti duraklama dönemine girdi. Sokullu Mehmet Paşa'nın ölümünden sonra ülkenin yönetiminde, askeri alanda ve ilim kuruluşlarında çöküş başladı.
Uzun süren savaşlardan dolayı ülkenin sosyal ve ekonomik dengesi bozuldu. Devleti güçlendirmek için bazı yenilikler yapılmaya çalışılsa da yapılamaya çalışılan yeniliklerin köklü yenilikler olmamasından dolayı istenilen sonuç alınamadı.
Osmanlı Devleti'nin Duraklaması Neden Olur?
İç Nedenler
Osmanlı Devleti'nin ve merkezi idaresinin bozulması,
Osmanlı Devleti'nde askeri teşkilatın bozulması,
İlmiyenin (Eğitimin) bozulması,
Osmanlı ekonomisinin (Maliyesinin) bozulması,
Osman toplum yapısının bozulması,
Coğrafi keşifler sonucunda Osmanlı ticaret yollarının öneminin azalması ve bundan dolayı gelirin azalması,
Avrupa'daki altının çoğalması ile akçenin değer kaybetmesi,
Osmanlı toprak sisteminin bozulması,
Eyalet sisteminin bozulması,
Toplum yapısının bozulması,
Osmanlı toplumunun kozmopolit yapısı.
Dış Nedenler
Devletin doğal sınırlarına ulaşması (Doğu'da İran, Kuzey'de Rusya, Batı'da Avusturya)
Avrupa'da merkezi krallıkların kurulması,
Topun kullanılması,
Feodalitenin çözülmesi,
Avrupa'da Rönesans ve Reform sonucu bilim ve tekniğin gelişmesi,
Avrupa'nın coğrafi keşif ile zenginleşmesi (Altın ve gümüş Avrupa'yı zenginleştirdi.)
Osmanlı Veraset Sistemindeki Değişmeler
Osman ve Orhan Beyler zamanında ülke hükümdar ailesinin ortak malı idi.
I. Murat'tan itibaren ülke padişahın ve oğullarının sayılırdı.
Fatih Sultan Mehmet en güçlü olanın tahta geçmesi gerektiği düşüncesini getirdi. (Kardeş katli ile amaç ülke birliğinin sağlanarak bölünmesini engellemek)
I. Ahmet (Duraklama Devri) döneminde yapılan değişiklikler Osmanlı hanedanı içinde bulunan en yaşlı ve en akıllı olanın padişah olması esası belirlendi.
Askeri Teşkilatın Bozulması
Dirlik toprakların yani tımarların dağıtımındaki adaletsizlik Tımarlı ordusunun bozulmasına, Tımarlı sipahilerin sayılarının azalmasına sebep oldu. Bu durum sadece ordunun bozulmasına değil, ekonomik, sosyal ve idari alanda birçok problemin doğmasına sebep olmuştur.
III. Murat'tan itibaren devşirme kanununa aykırı olarak yeniçeri ocağına asker alımı devam etmiş, maaşlı askerlerin artmasından dolayı devletin ulufe ve cülus bahşişlerini ödeme de sıkıntı çekmeye başlamış ve kapıkulu ocaklarının bozulmasına yol açılmıştır.
Donanmanın başına denizcilikten alamayan kişiler getirilmiş, donanma ihmal edilmeye başlanmıştır.
İlmiye (Eğitim) Alanındaki Bozulmalar
İlmiye sınıfının bozulması, bu sınıfa yapılan denetimdeki adalet, eğitim ve belediye işlerinin de bozulmasına neden olmuştur.
Kadılar rüşvet olmadan iş yapmamaya başlamışlardır.
Medreselerde okutulan pozitif bilimlere verilmesi gereken önemin verilmeyerek ihmal edilmesi bilim ve teknik alanında Avrupa'nın gerisinde kalmasına sebep olmuştur.
Rüşvet veren kişilerin, çocuk yaşta ki kişilerin (Beşik uleması) müderris olarak atanması medreselerde verilen eğitimin kalitesinin düşmesine sebep olmuştur.
Maliye (Ekonomi) Alanındaki Bozulmalar
Osmanlı Devleti'nde en önemli gelir ve gider kaynağı ordu ile ilgiliydi.
Ordu ve donanmanın bozulması yapılan savaşların kaybedilmesine, ganimet elde edilmemesine, ordunun masraflarının daha artmasına ve Osmanlı Devleti'ne bağlı devletlerin vergilerini vermemelerine neden oldu.
Ulufe ve cülus bahşişleri arttı.
Gelir azalırken gider arttı.
Yeni ticaret yollarının bulunması ve kapitülasyonlar, ticaret ve gümrük gelirlerinin azalmasına neden oldu.
Osmanlı Devletinin parasının değeri azaldı.
Osmanlı Devleti Duraklama Dönemi Padişahları
III: Murat (1574-1595)
III. Mehmet (1595-1618)
I. Ahmet (1603-1617)
I. Mustafa (1617-1618)
II. Osman (1618-1622)
I. Mustafa (1622-1623)
IV. Murat (1623-1640)
I. İbrahim (1640-1648)
IV. Mehmet (1648-1687)
II. Süleyman (1687-1691)
II. Ahmet (1691-1695)
II. Mustafa (1695-1683)
20.01.2024 10:45:15
Osmanlı Duraklama Dönemi ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz.
Sitede yer alan haber ve içeriklerin tüm hakları saklıdır ve buradaki bilgiler sadece bilgilendirme amaçlı olup, kullanımına, uygulanmasına, satın alınmasına, delil gösterilmesine veya tavsiye edilmesine aracılık etmez. Sitemizdeki bilgiler, hiç bir zaman kesin bilgi kaynağı olmayıp, kullanıcılar tarafından eklenmiştir veya yorumlanmıştır. Buradaki bilgiler sitemizin asıl görüşlerini içermeyebileceği gibi hiçbir taahhüt ve tavsiye yerine de geçmez.
Ocak - 2024
