{ "title": "Pargalı İbrahim", "image": "https://www.osmanlipadisahlari.gen.tr/images/pargali-ibrahim.jpg", "date": "19.01.2024 22:57:29", "author": "Sâim", "article": [ { "article": "
Pargalı İbrahim, tarihte Frenk İbrahim Paşa, Makbul İbrahim Paşa ve öldürüldükten sonra Maktul İbrahim Paşa olarak anılmıştır. 1493 yılında Parga'da dünyaya gelmiş, 15 Mart 1536 yılında İstanbul'da ölmüştür. 27 Haziran 1523 yılından itibaren Kanuni Sultan Süleyman döneminde ölümüne kadar sadrazamlık yapmış olan Pargalı İbrahim, bu dönemde önemli siyasi ve askeri olaylarda rol oynamıştır. Kanuni Sultan Süleyman'ın kız kardeşi Hatice Sultan ile evlilik yapmıştır.

Pargalı İbrahim'in kökeni

Günümüzde Yunanistan'a bağlı olan Parga yakınlarında doğan Pargalı İbrahim'in İtalyan ya da Rum kökenli olduğu bilinmektedir. Babası balıkçılık yapan İbrahim 6 yaşındayken korsanlara tarafından kaçırılmış ve Manisalı bir kadına satılmıştır. Pargalı İbrahim'e iyi bir eğitim olanağı veren bu kadın, müzik ve diğer alanlarda eğitim almasını sağlamıştır. Kanuni Sultan Süleyman'ın şehzade olarak Manisa'da olduğu dönemde tanıştığı İbrahim'i yanına almış ve iyi arkadaşlık ilişkileri olmuştur. Pargalı sadrazamlık döneminde ailesini de İstanbul'a getirmiştir.

Pargalı İbrahim'in yükselişi

Pargalı İbrahim idamına kadar Sultan Süleyman'ın en yakın arkadaşı ve baş danışmanı olmuştur. Sultan Süleyman'ın padişahlığıyla birlikte İstanbul'a gelmiş, sadrazamlık, seraskerlik, Anadolu ve Rumeli beylerbeylikleri gibi önemli görevlerde bulunmuştur. Görevine Has Odabaşı olarak başlamış ve yetenekleriyle padişahın gözünde hızla yükselmiştir.

Belgrad'ın fethinde 1521 yılında görev almış, 1522 yılında Rodos seferine katılmıştır. 1523 yılında sadrazamlık görevine başlamıştır. Mısır'da asayişi sağlama görevinden dolayı Mısır Beylerbeyi unvanı almış ve çok sayıda ıslahat yapmıştır. Macaristan seferine katılarak, Mohaç savaşının kazanılmasında rol oymamıştır. Anadolu'da Alevi Türkmen isyanlarını bastırmış, 1. Viyana Kuşatmasıyla biten 2. Macaristan seferine katılmıştır. 1533 yılında Osmanlı sadrazamı ve Avusturya imparatorunu eşit sayan İstanbul Antlaşmasının müzakerelerini yapmıştır. Safevi devletine karşı yapılan Irakeyn seferine öncülük yapmış, Tebriz'i alarak, Bağdat fethinde görev almıştır.

Pargalı İbrahim'in iktidarı

Pargalı İbrahim'in gücünü anlatan en önemli detay, Sultan Süleyman tarafından Seraskerlik görevindeyken dört tuğla simgelenen İmparatorluk gücü, yedi tuğa çıkarılması ve İbrahim Paşa'nın altı tuğ taşıma yetkisi almasıdır. Bu İbrahim Paşa'nın padişahtan tek hilafet tuğu eksik olduğunu göstermektedir. Sultan Süleyman'ın kız kardeşi Hatice Sultan ile evlenmesi de ilerlemesine etkili olmuştur. İbrahim Paşa Osmanlı İmparatorluğunun dünyayı şekillendiren dış politikasını tamamen kontrolü altında tutmuştur. İstanbul Antlaşmasıyla Avusturya İmparatoru ile aynı konuma getirilmiştir. Venedikli diplomatlar tarafından Muhteşem Süleyman gibi Muhteşem İbrahim olarak anılmıştır. Paşa'nın en fazla sözü edilen faaliyetlerinden birisi Mohaç Savaşından sonra Budin 'den getirdiği mitolojik heykelleri İstanbul'da sarayına diktirmesidir. Üç güzeller adlı bu heykeller ilgi çekse de bazı kişiler tarafından put olarak görülmüştür.

Pargalı İbrahim'in ölümü

İbrahim Paşa hakkında ölümüyle ilgili farklı nedenler öne sürülmüştür. Paşa'nın iktidar hırsı arttığından, Irakeyn seferi sırasında yaptıkları nedeniyle padişahın kendisinden soğumasına neden olmuştur. Defterdar İskender Çelebi'yi öldürmesinden sonra padişahın Paşa'ya bakış açısı iyice değişmiştir. Paşa'nın hediye edilen Kur'anları kabul etmemesi, Hıristiyanlık inancı taşıdığıyla ilgili düşünceler, eşini ihmal ettiği, bazı ölümleri saklaması, Doğu seferinde fazla harcama yapması gibi etkenler kendisi hakkında şaibelere neden olmuştur. Bu yüzden Kanuni'nin gücünden kaygı duymaya başlamasıyla 1536 yılında öldürülmüştür. Aynı zamanda İbrahim Paşa'nın Şehzade Mustafa'yı desteklemesi yüzünden, Hürrem Sultan'ın ölümünde etkili olduğu bilinmektedir. Paşa Fransızlara verilen kapitülasyonların çalışmaları sırasında saraya iftar için davet edilmiş, burada 4 dilsiz cellat tarafından padişahın emriyle boğdurulmuştur. Makbul olarak anılırken, Maktul olarak anılmaya başlanmıştır. Ölümünden sonra Fransızlar için düşünülen kapitülasyonlar taslak olarak kalmıştır. İbrahim Paşa'nın mezarı tam olarak belli değildir. O dönemde sadece kaybolmasın diye başına bir çitlembik ağacı dikilmiştir.

Pargalı İbrahim'in kişiliği

İbrahim Paşa Farsça, Sırpça, Rumca ve İtalyanca bilmekte, müzik alanında iyi bir eğitim alarak kendini geliştirmiş bir kişidir. Sanata olan düşkünlüğü ve edebiyatı sevmesi özellikleri arasındadır. Avrupa'da olan gelişmeleri yakından takip eder, bu konulardaki bilgisiyle padişahta bile hayranlık uyandırmaktadır. Tarihte büyük bir diplomat olarak kabul görmektedir.

Pargalı İbrahim'in eserleri

Yaşamında 13 sene sadrazamlık görevinde bulunan İbrahim Paşa, İstanbul başta olmak üzere Selanik, Mekke, Kavala ve Razgrad'da medrese, cami, mektep, çeşme, hamam, zaviye gibi eserler inşa ettirmiş, vakıflar tahsis ettirmiştir. Sanat ve edebiyat düşkünlüğü herkes tarafından bilinmekteydi. Razgrad'ta olan İbrahim Paşa'nın sarayı günümüzde Türk İslam Eserleri Müzesi olarak hizmet vermektedir.
" } ] }