{
    "title": "Osmanlıda Toprak Sistemi",
    "image": "https://www.osmanlipadisahlari.gen.tr/images/osmanlida-toprak-sistemi.gif",
    "date": "19.01.2024 13:13:13",
    "author": "ezgi kılıç",
    "article": [
        {
            "article": "<b>Osmanlı'da Toprak Sistemi:</b> 1299-1922 yılları arasında Türk ve İslam devletinde toprak adı verilen yeryüzünün üzerinde bitkiler yetişen ve kayaların, taşların parçalanması ve bozulması ile meydana gelen en üst tabakanın paylaşılması ve yönetilmesini içeren sisteme verilen isimdir. Osmanlı Devleti'nde toprakların büyük bir kısmının mülkiyeti devlete aittir. Yani ' Saban giren yer (Tarım yapılabilen arazi) özel mülk olamaz. ' anlayışı geçerliydi. Ülke hanedanının ortak malıdır prensibi bu anlayışın çıkmasında etkili olmuştur. Özel mülk toprakları son derece sınırlıdır. Toprakların büyük bölümünün devletin mülkiyeti içinde olması toplum arasında (Osmanlı Devleti dışında) ayrıcalıklı sınıfların oluşmasını engellemiştir.</div><div><br></div><div>Osmanlı Devleti'nde toprak sistemi iki ana bölüme ayrılır. Bunlar;<div><ul><li>Miri Arazi</li><li>Mülk Arazi</li></ul><div><b>Miri Arazi</b></div><ul><li>Devlete ait olan arazidir.</li><li>Fetih ile alınan topraklardır.</li><li>Bu toprağı kullanan kişiler kiracı konumundadır.</li><li>Bu arazinin mülkiyeti satılamaz, devredilemez, kiralanamaz. Sadece kullanım hakkı miras bırakılabilir.</li></ul></div><div><b>Miri Arazinin Bölümleri</b></div><div><ul><li>Dirlik Arazi</li><li>Mukataa Arazi</li><li>Paşmaklık Arazi</li><li>Malikane Arazi</li><li>Yurtluk Arazi</li><li>Ocaklık Arazi</li><li>Vakıf Arazi</li><li>Metruk Arazi</li><li>Mevat Arazi</li></ul><div><b>Dirlik Arazi:</b> Miri arazinin en önemli bölümüdür. Dirlik için ayrılmıştır. Dirlik arazisini ekip biçenler devlete ödemeleri gereken vergiyi hükümetin göstereceği memurlara ve sipahilere öderlerdi. Böylece devlet hazinesinden memur ve sipahi maaşları için para çıkmamış olurdu. Dirlik arazisi gelirine göre üçe ayrılmıştır. Bunlar; Has Arazi, Zeamet Arazi ve Tımar Arazisidir.</div><div><ul><li><b>Has Arazi:</b> Yıllık geliri 100.000 akçeden fazla olan dirlik arazisidir. Bunlar padişahlara, şehzadelere, divan üyelerine, beylerbeyine ve sancak beylerine verilirdi. Has sahipleri dirliklerin 5000 akçesini kendilerine ayırırlar, 5000 akçesini ise atı, silahı olan ve savaşa hazır durumda bulunan cebelü (Atlı asker) beslerdi.</li><li><b>Zeamet Arazi:</b> Yıllık gelir olarak 20.000 akçe ile 100.000 akçe arasında olan dirliklerdir. Bu arazi orta derece ki devlet memurlarına, hazine ve tımar defterdarlarına, alay beylerine, kale dizdarlarına ve katiplerine verilir. Zeamet sahibi ilk 5000 akçe hariç sonraki her 5000 akçe için cebelü (Atlı asker) beslemek zorundaydı.</li><li><b>Tımar Arazi:</b> Yıllık gelir olarak 3000 akçe ile 20.000 akçe arasında olan dirliklere denmektedir. Tımar sahibi olan kişiler gelirlerinin 3000 akçesini kendi geçimleri için ayırırlardı. Buna kılıç tımarı adı verilir. Geri kalan her 3000 akçe için bir cebelü (Atlı asker) beslemek zorunluluğu vardı. Tımar sistemi II. Mahmut döneminde kaldırılmıştır.</li></ul><div><b>Dirlik Sisteminin Faydaları Nelerdir?</b></div><div><ul><li>Dirlik sistemi sayesinde hazineden para çıkmadan devletin asker ihtiyacı karşılanmıştır.</li><li>Dirlik sistemi sayesinde memurların maaşı karşılanmıştır.</li><li>Vergilerin toplanması bu şekilde kolaylaşmıştır.</li><li>Dirlik sisteminin uygulandığı bölgede devlet otoritesi sağlanmıştır.</li><li>Bayındırlık işleri yürütülmüştür.</li><li>Üretimde süreklilik sağlanmıştır.</li><li>Eyaletlerde devlet otoritesinin arttırılmasını sağlamıştır.</li></ul><div><b>Mukata Arazi:</b> Gelirin tamamı doğrudan devlet hazinesine ait olan topraklardır. Bu toprakların geliri iltizam yolu ile toplanırdı.</div><div><br></div><div><b>Paşmaklık Arazi:</b> bu arazinin geliri padişahın kızlarına ve eşine bırakılırdı.</div><div><br></div><div><b>Malikane Arazi:</b> Bazı devlet görevlilerine üstün hizmetlerinden dolayı verilen topraklardır.</div><div><br></div><div><b>Yurtluk Arazi:</b> Sınır arazilerinde bulunan askerlere, kasaba veya şehir memurlarına verilen arazidir.</div><div><br></div><div><b>Ocaklık Arazi:</b> Kale muhafızlarına ve tersane giderlerine ayrılan topraklardır.</div><div><br></div><div><b>Vakıf Arazi:</b> bu arazinin geliri cami, medrese, bedesten, hastane gibi hayır kurumları için ayrılır. Devlet vakıf arazilerinde vergi almazdı.</div><div><br></div><div><b>Metru Arazi:</b> Devlete ait olup kamunun belli bir köyün ya da kasaba halkının yararlanması için terk olunmuş arazidir. Genel olarak halkın yararlanması için terk edilmiş bulunan yollar, meydanlar, namazgahlar, mesire, pazar, panayır yerleri ile köy ve kasaba halkının istifadesini tahsis edilen baltalıklar, harmanlar, meralar, yaylak ve kışlak yerleridir.</div><div><br></div><div><b>Mevat Arazi:</b> Hiç kimsenin mülkiyeti altında bulunmayan topraklardır. Vasıflarından dolayı ziyarete elverişsiz bir topraktır. İnsanların kullanmadıkları ve terke ettikleri arazilerdir.</div><div><br></div><div><b>Mülk Arazi:</b> Mülkiyeti şahıslara ait olan topraklardır.</div><div><br></div><div><b>Mülk Arazinin Bölümleri</b></div><div><ul><li>Öşürriye Arazi</li><li>Haraciyye Arazi</li></ul></div><div><b>Öşüriyye Arazi:</b> Mülkiyeti Müslüman olan halka ait olan topraklardır. Bu toprakların sahipleri arazisi vergi olarak ' çift resmi ', ürün vergisi olarak da ' öşür ' öderlerdi.</div><div><br></div><div><b>Haraciyye Arazi:</b> Mülkiyeti gayrimüslüman olan halka ait olan topraklardır. Bu toprakların sahipleri arazi vergisi olarak ' ispenç (Muvazzaf haracı)', ürün vergisi olarak ise 'haraç (Mukassem haracı) ' öderlerdi.</div>"
        }
    ]
}